Στις 8 Οκτωβρίου 2024, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) εξέδωσε την απόφασή του σε ατομική προσφυγή (αρ. αίτησης 14680/22), αντικείμενο της οποίας αποτέλεσαν διατάγματα επικοινωνίας και επιμέλειας/φύλαξης παιδιών, τα οποία είχαν εκδοθεί από το Οικογενειακό Δικαστήριο Λευκωσίας, υπέρ της μητέρας τους (αιτήτριας) και εναντίον του πατέρα τους.

Ενώπιον του ΕΔΔΑ, η αιτήτρια παραπονέθηκε για μη εκτέλεση/εφαρμογή των εν λόγω διαταγμάτων, επικαλούμενη παραβίαση των Άρθρων 6 (Δικαίωμα σε δίκαιη δική) και 8 (Δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και συγκεκριμένα, για μη συμμόρφωση της Δημοκρατίας με τις απορρέουσες από το Άρθρο 8 της ΕΣΔΑ θετικές υποχρεώσεις της, συμπεριλαμβανομένης και της υποχρέωσης να βοηθήσει την αιτήτρια στις προσπάθειες επανένωσης με τα παιδιά της.

Το ΕΔΔΑ αποδεχόμενο τα παράπονα της αιτήτριας κατέληξε σε εύρημα παραβίασης του Άρθρου 8 της ΕΣΔΑ από μέρους της Δημοκρατίας και επιδίκασε στην αιτήτρια ποσό ύψους €12.000 για ηθική βλάβη/μη χρηματική ζημιά, διότι, ως κρίθηκε από το Δικαστήριο, οι εθνικές Αρχές (οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας και η Αστυνομία, κυρίως) δεν ενήργησαν έγκαιρα. Το ΕΔΔΑ, ωστόσο, ξεκαθάρισε ότι δεν επρόκειτο για περίπτωση όπου οι Αρχές απέτυχαν και/ή παρέλειψαν να λάβουν οποιαδήποτε μέτρα για να βοηθήσουν την αιτήτρια να ανακτήσει την επιμέλεια των παιδιών της. Αναγνώρισε, δε, ότι οι Αρχές συναντήθηκαν με τους γονείς και τα παιδιά σε πολλές περιπτώσεις, συνόδευσαν την αιτήτρια στις συναντήσεις της με τα παιδιά, πραγματοποίησαν πολυθεματικές συναντήσεις επιδιώκοντας τον συντονισμό των ενεργειών τους, κατάρτισαν προγράμματα και πλάνα επαφής/επικοινωνίας και κράτησαν τους γονείς ενήμερους αναφορικά με τις ενέργειες και τις δράσεις τους.

Εντούτοις, σύμφωνα με το ΕΔΔΑ, οι αντιδράσεις των κυπριακών Αρχών είτε δεν ήταν άμεσες/έγκαιρες, είτε εξαρτιόντουσαν εξ ολοκλήρου από την προθυμία του πατέρα να συνεργαστεί, παρά το γεγονός ότι είχε επανειλημμένα αποδείξει την έλλειψη τέτοιας πρόθεσης. Και ενώ το ΕΔΔΑ είχε επίγνωση και έλαβε υπόψιν του το γεγονός ότι οι Αρχές είχαν έρθει αντιμέτωπες με έντονη αντιπαράθεση και αντίσταση από τα παιδιά, ταυτόχρονα δεν μπορούσε να παραβλέψει τα ευρήματα του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας ότι η εν λόγω αντίσταση οφείλετο σε μεγάλο βαθμό στην αρνητική επιρροή και παρέμβαση του πατέρα.

Τέλος, το ΕΔΔΑ επανέλαβε ότι η συστηματική παρεμπόδιση του πατέρα στις προσπάθειες των Αρχών για επανένωση των παιδιών με την αιτήτρια δεν απάλλαξε τις Αρχές από την ευθύνη τους να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια προς διευκόλυνση μιας τέτοιας επανένωσης. Περαιτέρω, σημείωσε ότι, αν και η χρήση καταναγκαστικών μέτρων πρέπει να είναι περιορισμένη, η χρήση κυρώσεων δεν πρέπει να αποκλείεται στην περίπτωση παράνομης συμπεριφοράς από τον γονέα με τον οποίο διαμένουν τα παιδιά. Ως εκ τούτου, οι Αρχές θα έπρεπε να έχουν λάβει στοχευμένα και αποφασιστικά μέτρα, όπως εκείνα που έλαβαν αργότερα, περιορίζοντας την παρέμβαση του πατέρα στις ενέργειές τους και την επιρροή του στα παιδιά σε προγενέστερο στάδιο, όταν η εκτέλεση των διαταγμάτων των εθνικών δικαστηρίων θα ήταν ακόμη δυνατή. Καταληκτικά, το ΕΔΔΑ συμπέρανε ότι η αιτήτρια δεν είχε λάβει αποτελεσματική προστασία του δικαιώματος της για σεβασμό της οικογενειακής της ζωής.

(ΜΛ)