Είναι με ιδιαίτερη χαρά που συμμετέχω στην αποψινή εκδήλωση, που σας καλωσορίζω, εδώ, στο Προεδρικό Μέγαρο, μαζί με την Υπουργό Παιδείας, τον Υπουργό Άμυνας και την Υφυπουργό Πολιτισμού, για την παρουσίαση του βιβλίου της Ευρυδίκης Περικλέους-Παπαδοπούλου, με τον ιδιαίτερο και τόσο συμβολικό τίτλο «Και πολλά επικράνθη - Η Ελένη της Καρπασίας». Όπως πολύ εύστοχα ανέφερε προηγουμένως ο Μακαριώτατος είναι δανεισμένο από το μεσαιωνικό χρονικό του Λεοντίου Μαχαιρά.

Πέραν της λογοτεχνικής και ιστορικής αξίας του βιβλίου, για την οποία θα μιλήσουν οι ειδικοί, οι ακαδημαϊκοί, οι πανεπιστημιακοί, το βιβλίο έχει και πολλές άλλες διαστάσεις, καθότι η συγγραφέας αντλεί έμπνευση από τα βιώματα της δασκάλας Ελένης Φωκά, της γυναίκας που έγινε σύμβολο αυταπάρνησης και αγώνα. Η κυρία Ελένη Φωκά, η Ελένη της Καρπασίας, η Ελένη ολόκληρης της Κύπρου, βρίσκεται απόψε ανάμεσά μας και μας τιμά με την παρουσία της. Την υποδεχόμαστε στο Προεδρικό Μέγαρο, όπως και την κυρία Μάντολες και όλους εσάς, με σεβασμό, εκτίμηση, αλλά και ιδιαίτερη περηφάνια.

Πρωτίστως, κυρίες και κύριοι, ως Κύπριος πολίτης αισθάνομαι συγκίνηση και περηφάνια για το ακαταμάχητο σθένος των εγκλωβισμένων συμπατριωτών μας, οι οποίοι εδώ και μισό αιώνα έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με την επαίσχυντη και παράνομη κατοχή της πατρίδας μας, ως αποτέλεσμα της βάρβαρης τουρκικής εισβολής του 1974. Χρωστάμε πάρα πολλά σε αυτούς τους ανθρώπους.

Ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας αισθάνομαι το χρέος της πολιτείας απέναντι στην πίκρα της Ελένης Φωκά και την αβάσταχτη αίσθηση πόνου, ξεριζωμού και αδικίας, την οποία βιώνει για 50 χρόνια, μαζί με κάθε εγκλωβισμένο και βίαια εκτοπισμένο συμπολίτη μας, και είμαι εδώ, για να πράξω ό,τι είναι δυνατό για να τερματιστεί η κατοχή, να απελευθερωθεί ο τόπος μας, να επανενωθεί η πατρίδα μας.

Φίλες και Φίλοι,

Οι ανοιχτές πληγές από τη συνεχιζόμενη κατοχή καταγράφονται στο βιβλίο της Ευρυδίκης Περικλέους-Παπαδοπούλου, η οποία αποτυπώνει και το τραύμα των εγκλωβισμένων μαθητών, οι οποίοι αναγκάζονται να περνούν ολομόναχοι στις ελεύθερες περιοχές, για να φοιτήσουν στο Γυμνάσιο, μακριά από τους γονείς, μακριά από τις οικογένειές τους. Όλα αυτά και πολλά άλλα δυσάρεστα είναι αναπόσπαστο κομμάτι, είναι η καθημερινότητα από τη ζωή, το έργο, τα βιώματα, τη δράση και φυσικά την προσφορά της Ελένης Φωκά.

Για τη συγγραφή αυτού του εξαιρετικού βιβλίου η Ευρυδίκη Περικλέους-Παπαδοπούλου αφιέρωσε 10 χρόνια επιμελούς και επισταμένης έρευνας, έκανε ένα πολυετές οδοιπορικό, μέσα από το οποίο κατάφερε να αποτυπώσει με γλαφυρότητα στο βιογραφικό της μυθιστόρημα τη φορτισμένη ιστορικά και συναισθηματικά προσωπικότητα της Ελένης Φωκά, αντικατοπτρίζοντας μέσω της βιογραφικής μυθιστορηματικής αφήγησης τη συμφορά που φέρνει ο πόλεμος σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης.

Αγαπητή μου κυρία Ευρυδίκη,

Θέλω να σας πω ότι διαβάζοντας το βιβλίο σας μπορούμε σαφώς να περάσουμε πιο εύστοχα όλα αυτά τα μηνύματα που πρέπει να  μεταφέρουμε σήμερα στα παιδιά μας, και είναι γι’ αυτόν τον λόγο που η Υπουργός Παιδείας είναι εδώ. Ακριβώς για να αξιοποιήσουμε αυτά τα βιβλία, για να μεταλαμπαδεύσουμε στη νέα γενιά, στα παιδιά μας, όλα αυτά που γίνονται στις κατεχόμενες μας περιοχές εδώ και 50 χρόνια.

Φίλες και Φίλοι,

Η ιστορία της Ελένης είναι ο κοινός πόνος των χιλιάδων προσφύγων, εκτοπισμένων, αιχμαλώτων, αγνοουμένων και εγκλωβισμένων μας. Τους μνημονεύουμε και τους τιμάμε όλους με εκτίμηση και σεβασμό. Και απόψε, στο πρόσωπο και τη μορφή της Ελένης Φωκά, στη μορφή της, τιμάμε όλους τους εκπαιδευτικούς που όρθωσαν το ανάστημά τους απέναντι στο σκοτάδι της κατοχής, τιμάμε όλους τους εγκλωβισμένους μας.

Η καταγραφή στο βιβλίο –να μου επιτρέψετε να το αναφέρω, το έχω διαβάσει– είναι ρεαλιστική γιατί πολύ απλά αποτυπώνει την αλήθεια, τον πόνο, την αγανάκτηση και το άδικο που βιώνουν οι εγκλωβισμένοι μας. Ως άνθρωποι με συναισθήματα και ψυχές ευαίσθητες λυγίζουν, πολλές φορές δοκιμάζονται, πονούν σε πολλές των περιπτώσεων καθημερινά, αλλά ποτέ μα ποτέ δεν ταπεινώνονται, γιατί διαθέτουν αληθινή πίστη στα ιδανικά και υπηρετούν με υπερηφάνεια τους ανθρώπους και την πατρίδα τους.

Κυρίες και Κύριοι,

Γνωρίζουμε καλά ότι αμέσως μετά την εισβολή 20.000 Ελληνοκύπριοι και Μαρωνίτες συμπατριώτες μας επέλεξαν να μην εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Οι αντίξοες, όμως, και οι απάνθρωπες συνθήκες και τα προβλήματα που δημιουργούσε καθημερινά το κατοχικό καθεστώς, ακολουθώντας μια συνειδητή πολιτική απόφαση, μείωσε δραστικά τον αριθμό των Ελληνοκυπρίων και Μαρωνιτών που διαβιούν στα κατεχόμενα χωριά μας. Σήμερα, ανέρχονται συνολικά στους 680. Οι 332 είναι εγκλωβισμένοι –288 Ελληνοκύπριοι και 44 Μαρωνίτες– και οι 348 επανεγκατεσταθέντες –56 Ελληνοκύπριοι και 292 Μαρωνίτες. Από το συνολικό αριθμό –έχει τη σημασία του και γι’αυτό να μου επιτρέψετε να σταθώ σε αυτό το σημείο– των 680, τα 119 είναι παιδιά κάτω των 18 ετών.

Από τους αριθμούς που προανέφερα προκύπτει ότι η πολιτική μετεγκατάστασης που εφαρμόζουμε είναι αποδοτική και φέρνει αποτελέσματα. Είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε αυτούς τους αριθμούς να αυξάνονται. Διαχρονικά η τάση ήταν να μειώνονται. Είναι η πρώτη φορά [που αυξάνονται] μέσα από ένα πολύ στοχευμένο πρόγραμμα που έχει εφαρμοστεί, και θέλω απόψε, με αφορμή την εκδήλωση αυτή, να εξάρω και τον ρόλο της Άννας Αριστοτέλους στο θέμα της αντιμετώπισης των καθημερινών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι εγκλωβισμένοι μας και όχι μόνο. Συγχαρητήρια αγαπητή Άννα.   

Απόψε, θα ήθελα απλά να αναφέρω ότι η στήριξη της Πολιτείας προς τους εγκλωβισμένους συμπατριώτες μας στους τόπους καταγωγής τους θα ενισχυθεί και θα εμπλουτιστεί. Οι καθημερινές επιστολές που λαμβάνω από την Άννα, με αιτήματα από εγκλωβισμένους μας, αντιμετωπίζονται στην ολότητά τους θετικά. Εξάλλου, οι σκλαβωμένοι στις κατεχόμενες από την Τουρκία περιοχές της πατρίδας µας έχουν το δικαίωμα να αισθάνονται, µε συγκεκριμένα κυβερνητικά μέτρα, την έγνοια, τη θαλπωρή και τη μέριμνα της Πολιτείας για τους ίδιους, αλλά και για τα µέλη των οικογενειών τους που εξαναγκάζονται να καταφύγουν στις ελεύθερες περιοχές.

Σκοπός της προσέγγισης που ακολουθούμε είναι να αποτρέπονται και να αντιμετωπίζονται, όπου αυτό είναι δυνατό, οι συνέπειες των καθημερινών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Εγκλωβισμένων µας και να μετριάζονται, πάντα στο μέτρο του εφικτού, οι δύσκολες συνθήκες διαβίωσής τους λόγω της συμπεριφοράς της Τουρκίας, λόγω της συνεχιζόμενης παράνομης τουρκικής στρατιωτικής κατοχής, αλλά και, προπαντός, αυτός είναι βασικός στόχος για μας, για να παραμείνουν στα χωριά, τα σπίτια και τη γη τους.

Σε λίγες μέρες μεταβαίνω στη Νέα Υόρκη για τη συνάντηση με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, παρουσία του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Θέλω να πως ότι αντλώ δύναμη και πίστη από την καρτερικότητα των ανθρώπων του τόπου μας, όλων των εγκλωβισμένων μας, των προσφύγων μας, των συγγενών των αγνοουμένων, για να φέρουμε καλύτερες μέρες στον τόπο μας.

Η λύση του Κυπριακού, η απελευθέρωση, μια βιώσιμη και λειτουργική λύση είναι για μένα προτεραιότητα και θα κάνω ό,τι περνά από το χέρι μου, για να κρατήσω ζωντανή την ελπίδα, την προοπτική και την προσδοκία. Όχι με ωραία λόγια, αλλά με συγκεκριμένες πράξεις. Εργαζόμαστε ακούραστα για την απελευθέρωση και επανένωση της μοιρασμένης μας πατρίδας, προπάντων με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των συνανθρώπων μας.

Κλείνω, λέγοντας ότι η σημερινή επιτυχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, με τη ψηφοφορία να έχει γίνει λιγότερο από πριν δύο ώρες στη Νέα Υόρκη, να εκλεγεί στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών. Δείχνει την αναγνώριση, αλλά και τη σημασία που ως Κυπριακή Δημοκρατία δίνουμε στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων περνούν πρωτίστως μέσα από τα ανθρώπινα δικαιώματα των εγκλωβισμένων μας.

Σας ευχαριστώ.

(ΜΣ/ΑΦ)