Καταρχάς επιτρέψετε μου να ευχαριστήσω τον Εξοχότατο Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Νίκο Χριστοδουλίδη, που μας τιμά με την παρουσία του και που έθεσε την παρούσα εκδήλωση υπό την αιγίδα του. Η παρουσία του Αρχηγού του Κράτους και ο επιδεικνυόμενος σεβασμός στους συντελεστές του βιβλίου, εκφράζει το ήθος της πολιτείας μας στους υπερασπιστές της πατρίδας και των ιδεών μας, κατά τον αρχαίο ρήτορα Ισοκράτη.

Επιτρέψτε μου επίσης να καλωσορίσουμε την δασκάλα σύμβολο Ελένη Φωκά που σε χρόνους δίσεκτους, σε συνθήκες εξωπραγματικές έμεινε στην Καρπασία, πάλεψε, αντιστάθηκε και δεν συμβιβάστηκε. Καλωσορίζουμε και τους μαθητές της, αρκετοί από τους οποίους βρίσκονται σήμερα μαζί μας και τους ευχαριστούμε για τον αγώνα τους και τα μαθήματα ζωής που μας δίδαξαν, καθώς και την Χαρίτα Μάντολες, τη γυναίκα σύμβολο του κυπριακού αγώνα, που αποτελεί το πιο στιβαρό οχυρό απέναντι στη λήθη. Την ιστορία και το έργο των δύο αυτών ηρωίδων γυναικών, που το όνομά τους συνδέθηκε άρρηκτα με τις λέξεις «αγώνας» και «προσφορά», ανέδειξε στα δύο βιβλία της η κα Ευρυδίκη Περικλέους-Παπαδοπούλου.

Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που σας καλωσορίζω στην παρουσίαση του βιβλίου της Ευρυδίκης Περικλέους-Παπαδοπούλου «Και πολλά επικράνθη», το οποίο είναι αφιερωμένο στην Ελένη της Καρπασίας και της κατεχόμενης γης μας, στην Ελένη της προσφυγιάς και της Κύπρου μας. Στην Ελένη Φωκά, η οποία με λίγα λόγια και πολλές πράξεις για δεκαετίες ολόκληρες, τότε που ακόμα η κατοχή ήταν κατοχή, και τα οδοφράγματα τόποι θυσιαστηρίου για τους Έλληνες της Κύπρου και όχι σημεία διέλευσης, τα έβαλε χωρίς καμία υπερβολή με έναν ολόκληρο στρατό.

Για το ποια είναι η Ελένη Φωκά, ποιες κακουχίες πέρασε, πώς της συμπεριφέρθηκε το κατοχικό καθεστώς και γιατί θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για τον ιστορικό του παρόντος και του μέλλοντος, περιγράφεται με ακρίβεια και πολύ παραστατικά στο βιβλίο της Ευρυδίκης Περικλέους-Παπαδοπούλου, για το οποίο θα μας μιλήσουν στη συνέχεια οι ομιλητές, ο Αναπληρωτής Καθηγητής και Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου κ. Πέτρος Παπαπολυβίου και η Καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου κα Λουίζα Χριστοδουλίδου, τους οποίους ευχαριστούμε για την παρουσία τους, όπως και τη συντονίστρια της εκδήλωσης κα Δήμητρα Δημητρίου.

Η Ελένη Φωκά, με τις θυσίες της για τη δικαιοσύνη και την ελευθερία, υπερασπιζόμενη τα δίκαια του λαού και της πατρίδας μας, το όνομά της θα βρίσκεται σε περίοπτη θέση, ανάμεσα στους Κύπριους που εμπνέουν έναν δοκιμαζόμενο λαό να μην τα παρατάει, να μην υποκύπτει και να μην συμβιβάζεται με την κατοχή. Να μην συμβιβάζεται με οτιδήποτε λιγότερο από την ελευθερία και την αξιοπρέπειά του.

Η Ελένη Φωκά δεν δίδαξε μόνο στα παιδιά της ελληνικά και αριθμητική. Δεν περιορίστηκε στη γλώσσα, τη γεωγραφία και τη μουσική. Δίδαξε έναν ολόκληρο λαό τα ελληνικά ιδανικά, τις αξίες της αντοχής και της ακλόνητης θέλησης και πώς μόνο μέσα από μικρές καθημερινές νίκες στους καθημερινούς αγώνες μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα νικήσουμε τον μεγάλο κατακτητή. Μας δίδαξε ότι μόνο μέσα από τη σκληρή μάχη και τον αδιάκοπο αγώνα αντέχεις τις κακουχίες και γίνεσαι πιο δυνατός.

Ο αναγνώστης αυτού του βιβλίου θα πάρει μια πικρή γεύση για το τι πραγματικά σημαίνει κατοχή, θα εξοικειωθεί με την έννοια και τις δυσμενείς συνέπειές της. Για το τι σημαίνει μια δασκάλα μόνη της να τα βάζει με τον κατοχικό στρατό. Και σαν να μην φτάνει η απειλή του στρατού, να γνωρίζει πως κάθε στιγμή, κάθε ώρα, κάθε μέρα και κάθε εβδομάδα, ελλοχεύει ο κίνδυνος των εποίκων ή άλλων ακραίων στοιχείων που μπορεί να βρεθούν στο κατώφλι του σπιτιού σου. Και μετά είσαι μόνη και απέναντι όλοι αυτοί. Πολλοί, άγνωστοι και προπαντός ξένοι στον τόπο τούτο. Είκοσι τρία ολόκληρα χρόνια η Ελένη Φωκά άντεξε κάτω από αυτές τις δύσκολες συνθήκες της κατοχής. Λίγο περισσότερο από 27 χρόνια η δασκάλα του γένους ζει στην προσφυγιά, ενώ κάπου τόσα, 24 ήταν τα χρόνια που πρόλαβε να ζήσει ελεύθερη πριν την τουρκική εισβολή.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να κάνω μια ειδική αναφορά στην αξιόλογη συγγραφέα του βιβλίου, η οποία με άοκνο ζήλο, μέσα από μια κοπιαστική εργασία, μας παραδίδει ένα πραγματικά πολύτιμο έργο. Η Ευρυδίκη Περικλέους-Παπαδοπούλου, με ανείπωτες προσπάθειες και με αδιάκοπη προσήλωση, δούλεψε σκληρά και αφιέρωσε αμέτρητες ώρες τα τελευταία χρόνια, για να αντλήσει, ακόμα και να εκμαιεύσει ιστορίες, που χάρη σε αυτή και στην ακλόνητη αφοσίωσή της θα διασωθούν και για τις επόμενες γενεές.

Το βιβλίο «Και πολλά επικράνθη» μας καθιστά κοινωνούς της σύγχρονης ιστορίας των εγκλωβισμένων μας. Μέσα από την καταγραφή της ιστορίας της Ελένης Φωκά, καταγράφεται ο πόνος, οι κακουχίες, ο καθημερινός εξευτελισμός που βίωσαν και βιώνουν. Ευχαριστούμε θερμά την Ευρυδίκη Περικλέους-Παπαδοπούλου για την ανεκτίμητη συμβολή της στη διατήρηση της ιστορίας μας μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου.

Ωστόσο, η συγγραφέας Ευριδίκη Περικλέους-Παπαδοπούλου και στο παρελθόν, με το προηγούμενο έργο της, το βιβλίο της, που κυκλοφόρησε το 2014 με τον τίτλο «Ως αληθώς η ζωή της Χαρίτας Μάντολες», με απαράμιλλη δεξιοτεχνία κατάφερε να καταγράψει το δράμα των αγνοουμένων μας. Μια συγκλονιστική μαρτυρία, μια ζωντανή αφήγηση για τις περιπέτειες και τις ανυπέρβλητες δυσκολίες των αγνοουμένων μας.

Επιστρέφοντας στην Ελένη Φωκά και στους μαθητές της θέλω να  σημειώσω το εξής σημαντικό, όπως στωικά γράφει η Ευριδίκη Περικλέους-Παπαδοπούλου, «μονομάχησαν με τη ζωή τους την ίδια και τη δάμασαν και τη νίκησαν. Εκείνοι οι μικροί μεγάλοι ήρωες που κονταροχτυπήθηκαν με την προσφυγιά μονάχοι… μονάχοι… μονάχοι κι αβοήθητοι στην ελεύθερη περιοχή, όπου διώχθηκαν κάποτε και πολλά επικράνθηκαν. Οι μαθητές που κράταγαν τώρα αγκαλιά παιδιά, τα δικά τους παιδιά, σφιχτά στην αγκαλιά τους, μην και τολμήσει ποτέ εχθρός, για δαίμονας να τους χωρίσει, μήτε εχθρός, μήτε δαίμονας».

Η Ελένη Φωκά κάποτε δήλωσε πως αισθανόταν παρείσακτη, σχεδόν αόρατη. Πως κανείς δεν την άκουγε όσο κι αν προσπαθούσε να εκφράσει τα βιώματά της, όπου κι αν πήγαινε και πολλά επικράνθη για αυτό. Μάλιστα ανέφερε πως πολλές φορές αντιμετώπισε κριτική και επικρίσεις για αυτό.

Ελένη Φωκά, κλείνοντας νιώθω την ανάγκη να απευθυνθώ σε σένα και να δηλώσω ότι το βιβλίο αυτό θα μεταφέρει διαχρονικά τον θαυμασμό και την εκτίμηση όλων μας για τους αγώνες και τις θυσίες σου. Και όλοι εμείς που βρισκόμαστε σήμερα εδώ, σου στέλνουμε το δικό μας λιτό, αλλά αληθινό και ειλικρινές μήνυμα, πως σήμερα στεκόμαστε με απέραντο θαυμασμό απέναντι στη μορφή σου, στη μεγαλοπρέπεια σου, αναγνωρίζουμε, ταυτιζόμαστε και εμπνεόμαστε από τους αγώνες σου.

Σε ευχαριστούμε για όσα μας προσέφερες και θα συνεχίσεις να μας προσφέρεις μέσα από αυτό το βιβλίο.

Και με αυτές τις σκέψεις, αγαπητή Ευρυδίκη Περικλέους-Παπαδοπούλου, ευχόμαστε από καρδιάς να είναι το έργο σας καλοτάξιδο, αν βέβαιο ότι θα φτάσει μακριά, φέρνοντας φως και αλήθεια.

(ΝΓιαν/ΑΦ)