Μια ανοικτή πληγή αλλά και σύγχρονη «απειλή» με δημογραφικές, οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες χαρακτηρίζεται η υπογεννητικότητα, με την Πολιτεία να καλείται να λάβει άμεσα μέτρα για αντιμετώπιση του ζητήματος. Ο όρος υπογεννητικότητα αναφέρεται στη μείωση του αριθμού των γεννήσεων σε σχέση με τον αριθμό των θανάτων, με αποτέλεσμα τη γήρανση του πληθυσμού και τη μείωση του συνολικού πληθυσμού. Η υπογεννητικότητα αποτελεί μείζον πρόβλημα για την Κύπρο, με τις αιτίες να είναι πολλές και σύνθετες. Ανάμεσα σ’ αυτές είναι και η ηλικία που επιλέγουν τα ζευγάρια να τεκνοποιήσουν, η οποία, λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής, μετατίθεται συνεχώς χρονικά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αναπαραγωγική υγεία του ζευγαριού. Από τις βασικότερες αιτίες που τα ζευγάρια διστάζουν ν’ αποκτήσουν παιδιά είναι η οικονομική αβεβαιότητα. Την ίδια ώρα η απουσία επαρκών κοινωνικών πολιτικών, όπως η υποστήριξη για την παιδική φροντίδα και οι ευέλικτες εργασιακές ρυθμίσεις, μπορεί να αποθαρρύνει τα ζευγάρια από την απόκτηση περισσότερων παιδιών. Επιπτώσεις και αριθμοί Η υπογεννητικότητα μαστίζει την Κύπρο, καθώς, όπως δείχνουν τα στοιχεία, ο πληθυσμός της χώρας μας βαίνει μειούμενος και γηραιότερος, με την πάροδο του χρόνου. Η τάση οδηγεί σταδιακά σε ένα χάσμα υποτονικών γεννήσεων σε όλον τον κόσμο, με την έκρηξη να επικεντρώνεται σε χώρες χαμηλού εισοδήματος που είναι πιο ευαίσθητες στην οικονομική και πολιτική αστάθεια. Από τις σημαντικότερες επιπτώσεις είναι ότι η υπογεννητικότητα οδηγεί στη γήρανση του πληθυσμού. Επιπλέον, η μείωση του ενεργού εργατικού δυναμικού μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την οικονομική ανάπτυξη και την παραγωγικότητα. Ακόμη ένα επακόλουθο της υπογεννητικότητας είναι η απομόνωση και οι αλλαγές στις δομές της οικογένειας και της κοινότητας. Ωστόσο και η μετανάστευση έχει σημαντική επίδραση στις δημογραφικές τάσεις της Κύπρου και οι γεννήσεις από ξένους γονείς αποτελούν σημαντικό μέρος των συνολικών γεννήσεων στο νησί. Εξαιτίας αυτού, βουλευτές κατά τη συνεδρία της ad hoc Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για Μελέτη του Δημογραφικού Προβλήματος έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου, ζητώντας από την Κυβέρνηση να λάβει άμεσα μέτρα για αντιμετώπιση του δημογραφικού. Τα τελευταία χρόνια το ποσοστό των γεννήσεων από ξένους γονείς έχει αυξηθεί. Σύμφωνα με δεδομένα της Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου, περίπου το 37% των γεννήσεων το 2022 προέρχονταν από γονείς που δεν ήταν Κύπριοι πολίτες. Οι αριθμοί των γεννήσεων στην Κύπρο έχουν δείξει τάσεις μείωσης τα τελευταία χρόνια, αντανακλώντας την ευρύτερη τάση υπογεννητικότητας στην Ευρώπη. Η «Σημερινή» εξασφάλισε από το Υπουργείο Εσωτερικών τα αναθεωρημένα στοιχεία για τις γεννήσεις στην Κύπρο την τελευταία δεκαετία. Σημειώνεται ότι στις γεννήσεις μη Κυπρίων περιλαμβάνονται γεννήσεις από πολίτες χωρών ΕΕ και τρίτων χωρών, ενώ στις γεννήσεις Κυπρίων περιλαμβάνονται εκείνες από Ελληνοκυπρίους. Στον πίνακα που δημοσιεύουμε, καταγράφονται οι γεννήσεις στην Κύπρο από το 2013 μέχρι και τις 3 Ιουλίου το 2024. Τα στοιχεία είναι αμείλικτα, καθώς, όπως διαφαίνεται, το 2013 οι γεννήσεις από Κύπριους γονείς ανέρχονταν σε 8.789 και από μη Κύπριους σε 1.494. Αντίστοιχα, το 2023 οι γεννήσεις από Κύπριους ήταν 7.592 και από μη Κύπριους 3.110. Συμπερασματικά, οι γεννήσεις από Κύπριους γονείς σε μια δεκαετία μειώθηκαν κατά 1.197. Αντίθετα, οι γεννήσεις από μη Κύπριους αυξήθηκαν κατά 1.616. Οι περισσότερες γεννήσεις της δεκαετίας (2013-2023) από Κύπριους γονείς καταγράφηκαν το 2016, οπότε έφτασαν τις 8.800, ενώ οι λιγότερες το 2023, με 7.592. Σημειώνεται ότι, μέχρι τις 3 Ιουλίου του 2024, οι γεννήσεις από Κύπριους γονείς ανήλθαν σε 3.128, ενώ από μη Κύπριους σε 1.355. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με στοιχεία από τη Στατιστική Υπηρεσία, αύξηση παρατηρείται και στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, καθώς το 2015 το ποσοστό ήταν 4,4%, ενώ το 2022 έφτασε στο 6,8%. Αυξάνεται η επιδότηση για εξωσωματική γονιμοποίηση Είναι σαφές ότι οι αιτίες της υπογεννητικότητας είναι πολλές, σύνθετες και, κατά κύριο λόγο, βαθιά κοινωνικές, γι’ αυτό και απαιτείται πολυεπίπεδη προσέγγιση και συντονισμένες προσπάθειες από την Κυβέρνηση και την κοινωνία για να αντιστραφεί η τάση αυτή και να διασφαλιστεί ένα βιώσιμο δημογραφικό μέλλον. Οι πολιτικές και τα μέτρα που υιοθετούνται θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένα στις συγκεκριμένες ανάγκες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Κύπρος. Η Κυβέρνηση, θέλοντας να βοηθήσει όσους έρχονται αντιμέτωποι με την υπογονιμότητα, ενέκρινε μέσω του Υπουργικού Συμβουλίου αναθεωρημένο Σχέδιο Επιδότησης για αντιμετώπιση της υπογονιμότητας, το οποίο τέθηκε άμεσα σε ισχύ. Το τροποποιημένο σχέδιο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: Διεύρυνση του δικαιώματος απόκτησης τέκνου μέσω της διαδικασίας παρένθετης μητρότητας, ώστε να εφαρμόζεται για μονήρεις γυναίκες, οι οποίες δεν μπορούν να κυοφορήσουν λόγω σοβαρών και ειδικών ιατρικών προβλημάτων, κατόπιν άδειας από το Συμβούλιο Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Κατάργηση της υποχρέωσης εξασφάλισης έγκρισης από το Συμβούλιο Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής για την εφαρμογή μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής από μονήρεις γυναίκες, εξαιρουμένης της παρένθετης μητρότητας. Καθορισμό του πεντηκοστού τρίτου έτους (53) ως μέγιστης ηλικίας φυσικής ικανότητας αναπαραγωγής της γυναίκας αντί του πεντηκοστού (50), που ίσχυε μέχρι σήμερα. Αύξηση της επιδότησης του πρώτου κύκλου θεραπείας που περιλαμβάνει ωοληψία, τεχνητή γονιμοποίηση και εμβρυομεταφορά με ποσό μέχρι €4.500, έναντι αποδείξεων, σε σχέση με €3.500, που ίσχυε μέχρι σήμερα . Αύξηση της επιδότησης του δεύτερου κύκλου θεραπείας που περιλαμβάνει ωοληψία, τεχνητή γονιμοποίηση και εμβρυομεταφορά, με ποσό μέχρι €3.500, έναντι αποδείξεων σε σχέση με €2.500, που ίσχυε μέχρι σήμερα. Επιδότηση των γυναικών που προχωρούν σε θεραπεία μέσω κρυοσυντηρημένων ωαρίων, με ποσό μέχρι €2.000 έναντι αποδείξεων για κάλυψη και του κόστους της τεχνητής γονιμοποίησης και εμβρυομεταφοράς. Η επιδότηση που ίσχυε μέχρι σήμερα ήταν της τάξης των €500 και αφορούσε μόνο στην εμβρυομεταφορά. Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτική Σημερινή (7/7/23)
