Βελλίδειο Συνεδριακό Κέντρο, Θεσσαλονίκη, Παρασκευή, 20 Σεπτεμβρίου 2024

Με ιδιαίτερη χαρά και τιμή εκπροσωπώ την Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στην αποψινή ημερίδα που διοργανώνει η Ένωση Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού, Παράρτημα Θεσσαλονίκης, υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Σας συγχαίρω για την πρωτοβουλία και σας ευχαριστώ για την πρόσκληση.

Θα ήταν μεγαλύτερη η χαρά μου εάν η αφορμή για την εκδήλωση ήταν διαφορετική και δεν είχε να κάνει με την συμπλήρωση 50 χρόνων από την παράνομη εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο, ο οποίος εδώ και μισό αιώνα παραβιάζει την εδαφική ακεραιότητα ενός ανεξάρτητου και κυρίαρχου κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

Προτού αρχίσω την παρέμβασή μου, επιθυμώ εκ μέρους της κυπριακής πολιτείας αλλά και του κυπριακού λαού, να εκφράσω την αγάπη μας και την βαθύτατη εκτίμησή μας στους αδελφούς μας από τη Μακεδονία, τη Θράκη, τον ηρωικό Πόντο, όλους τους Έλληνες και Ελληνίδες, με τους οποίους μας ενώνουν κοινές ρίζες, κοινές αξίες και κοινά οράματα. Η γη της Κύπρου είναι ποτισμένη με το αίμα και τον ιδρώτα αγωνιστών από κάθε γωνιά της Ελλάδας, στης οποίας τα χώματα αναπαύονται τα λείψανα Κυπρίων που έπεσαν στους εθνικούς αγώνες για ελευθερία και δικαιοσύνη. Τους μνημονεύουμε όλους με αγάπη και μέχρι το τέλος της ζωής μας θα τους οφείλουμε ένα δάκρυ ευγνωμοσύνης.

Επιτρέψτε μου να αξιοποιήσω την ευκαιρία για να αναφερθώ ιδιαίτερα στην κοινότητα των Κυπρίων που ζουν και δημιουργούν στη φιλόξενη Μακεδονία και Θράκη, και να τους μεταφέρω χαιρετισμούς από την ιδιαίτερή τους πατρίδα, μαζί με τις ευχαριστίες μας για την αδιάλειπτη προσφορά τους και τον αγώνα τους για δικαίωση της Κύπρου. Ειδικά φέτος, με τη συμπλήρωση 50 χρόνων από το προδοτικό πραξικόπημα και τη βάρβαρη τουρκική εισβολή, το πλήθος των εξαιρετικών δράσεων σε ιστορικά τοπόσημα, όπως η Βεργίνα, αλλά και η Θεσσαλονίκη, όπως και άλλες που προγραμματίζονται στη Ξάνθη, στην Κομοτηνή, την Κατερίνη και σε διάφορες άλλες πόλεις, είναι απτές ενδείξεις ότι το «Δεν ξεχνώ» δεν είναι σύνθημα κενό περιεχομένου, αλλά είναι η υπόμνηση ότι μόνο με ομοψυχία και ενότητα μπορούμε να ελπίζουμε στη συνέχιση του αγώνα και στο άκουσμα της φωνής μας

Επειδή γνωρίζω ότι και απόψε είναι παρόντες πολλοί δραστήριοι συμπατριώτες μας από την Ομοσπονδία Κυπριακών Οργανώσεων Ελλάδος, την Ένωση Κυπρίων Βόρειας Ελλάδας και την Κυπριακή Εστία Βορείου Ελλάδος και άλλους Συλλόγους, όπως ο Σύνδεσμος Βορειοελλαδιτών Πολεμιστών της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου 1974, θέλω να τους διαβεβαιώσω ότι ο πατριωτισμός τους, η διεκδικητικότητα και μαχητικότητά τους αποτελούν πηγή έμπνευσης και ενθάρρυνσης για συνέχιση του αγώνα για απελευθέρωση και επανένωση της πατρίδας μας.

Μεταφέρω προς όλους σας τους χαιρετισμούς του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, μαζί με τις ευχαριστίες του ιδίου, αλλά και την ευγνωμοσύνη του κυπριακού λαού.

Πενήντα χρόνια από το έγκλημα που διαπράχθηκε σε βάρος της Κύπρου, το ερώτημα που πραγματεύεται η αποψινή ημερίδα είναι εξόχως κρίσιμο: «Πού βρισκόμαστε και ποιες οι προοπτικές λύσης;» Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα δεδομένα επί του εδάφους είναι εξαιρετικά δυσχερή και ο χρόνος που παρέρχεται λειτουργεί αρνητικά. Η μείωση των Τουρκοκυπρίων και η αύξηση των Τούρκων εποίκων οδηγεί σε αλλοίωση του δημογραφικού χαρακτήρα στην κατεχόμενη Κύπρο. Ο σφετερισμός περιουσιών Ελληνοκυπρίων και η παράνομη οικοδόμηση μεγάλων οικιστικών και τουριστικών αναπτύξεων είναι, επίσης, ακόμη μια ιδιαίτερα αρνητική παράμετρος, που αγγίζει ασφαλώς την πτυχή του προσφυγικού, του περιουσιακού και του εδαφικού, που είναι από τα πιο σύνθετα κεφάλαια του Κυπριακού προβλήματος. Το χειρότερο όμως όλων είναι ότι η παρέλευση του χρόνου χωρίς κάποια ρεαλιστική προοπτική για την επίτευξη λύσης απογοητεύει όσους πιστεύουν ότι μπορεί να υπάρξει θετική εξέλιξη και ενθαρρύνει εκείνους που επιθυμούν διατήρηση του στάτους κβο. Ενός στάτους κβο απρόβλεπτου και επικίνδυνου, που συντηρεί την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια.

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο επαναλαμβάνουμε με έμφαση και με ένταση, κατά τρόπο φορτικό, ότι το στάτους κβο δεν μπορεί να είναι λύση, γιατί πολύ απλά, το μέλλον της χώρας και των παιδιών μας, δεν μπορεί να θεμελιωθεί πάνω σε μια παγιωμένη αλλά ρευστή κατάσταση, που μπορεί ανά πάσα στιγμή να ανατραπεί.

Στη βάση αυτής της ανάλυσης, η στρατηγική μας επιδίωξη δεν είναι άλλη από την εντατικοποίηση της προσπάθειας για αναζήτηση λύσης του Κυπριακού στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου, δηλαδή της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, του διαπραγματευτικού κεκτημένου, των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας, και βεβαίως, των αρχών και αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται οι προσπάθειες που καταβάλλει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας από την επομένη της ανάληψης των καθηκόντων του. Παρά την αρνητική στάση της τουρκοκυπριακής και τουρκικής ηγεσίας, οι δικές μας πρωτοβουλίες οδήγησαν σε τερματισμό του επταετούς τέλματος μετά το ναυάγιο της προσπάθειας στο Κραν Μοντάνα το καλοκαίρι του 2017. Είναι οι έντονες προσπάθειες του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη που οδήγησαν τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στην απόφαση για διορισμό προσωπικής απεσταλμένης για το Κυπριακό, της κας María Ángela Holguín Cuellar, προσπάθειες, οι οποίες είχαν την αμέριστη συνδρομή της ελληνικής κυβέρνησης, προσωπικώς του Πρωθυπουργού Μητσοτάκη, καθώς και τη βοήθεια ηγετών από κράτη και θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλες χώρες. Θέλω με την ευκαιρία αυτή, για μια ακόμη φορά, να υπογραμμίσω την ουσιαστική στήριξη που έχουμε από την Ελλάδα, η οποία διαχρονικά αποτελεί τον σταθερό και ανιδιοτελή μας σύμμαχο.

Η αποστολή της κυρίας Holguín κατέδειξε τις εκ διαμέτρου αντίθετες αφετηρίες και στοχεύσεις των δύο πλευρών. Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, η ελληνοκυπριακή πλευρά δηλώνουμε ετοιμότητα για διαπραγματεύσεις ακόμη και αύριο, με μόνη αυτονόητη προϋπόθεση ότι η επιδιωκόμενη λύση θα εδράζεται στη συμφωνημένη βάση. Ο δε τουρκοκύπριος ηγέτης Ersin Tatar και η τουρκοκυπριακή πλευρά αξιώνουν κυριαρχική ισότητα και θέτουν ως προϋπόθεση, για να προσέλθουν σε διάλογο την ικανοποίηση των «τριών άλφα», δηλαδή, τις απευθείας πτήσεις, το απευθείας εμπόριο και τις απευθείας επαφές.

Γίνεται αντιληπτό ότι η δική μας πλευρά δεν μπορεί να δεχθεί την κυριαρχική ισότητα, γιατί κάτι τέτοιο οδηγεί σε αναγνώριση του ψευδοκράτους και δυναμιτίζει την όποια προοπτική επανένωσης της Κύπρου. Ούτε όμως και η αξίωση για ικανοποίηση των «τριών άλφα» μπορεί να γίνει δεκτή, γιατί με απευθείας πτήσεις, απευθείας εμπόριο και απευθείας επαφές, ουσιαστικά εκχωρούνται κυριαρχικά δικαιώματα στο παράνομο μόρφωμα, και πέραν όλων των άλλων επιπτώσεων, θα αποτελούν αντικίνητρο για την τουρκοκυπριακή πλευρά να επιδιώξει λύση του Κυπριακού.

Το σκηνικό που σας έχω περιγράψει αποτυπώνει το χάσμα που υπάρχει μεταξύ των θέσεων των δύο πλευρών και που δεν επιτρέπει την ύπαρξη της αναγκαίας σύγκλισης για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων με προοπτική αίσιας κατάληξης.

Εδώ και μερικούς μήνες, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, μέσω της κυρίας Holguín προσπαθεί να πραγματοποιήσει μια κοινή συνάντηση με τους ηγέτες των δύο πλευρών, δηλαδή τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και τον κ. Tatar. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απάντησε θετικά στην πρωτοβουλία του κ. Guterres, όμως ο κ. Tatar αρνείται πεισματικά, προτάσσοντας τις προϋποθέσεις που προανέφερα. Τις επόμενες μέρες, ο κ. Guterres θα έχει χωριστές συναντήσεις με τους ηγέτες των δύο πλευρών στη Νέα Υόρκη. Δεν γνωρίζουμε τις προθέσεις του κ. Tatar, μπορώ όμως να σας διαβεβαιώσω ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα θέσει εκ νέου τον εαυτό του στη διάθεση του κ. Guterres για συνάντηση με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, αλλά και με την τουρκική ηγεσία, με την προσδοκία ότι θα εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες, για να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα στο Κυπριακό, που δεν μπορεί να είναι άλλο από την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου. Όπως έχει κατ’ επανάληψη τονίσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, δεν μας φοβίζει ο διάλογος, έχουμε θέσεις, έχουμε στέρεα επιχειρήματα και γνωρίζουμε καλά πού θέλουμε να φτάσουμε.

Αγαπητές φίλες και φίλοι,

Φέτος συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την βάρβαρη τουρκική εισβολή. Είναι ένα χρονολογικό ορόσημο που μας προκαλεί πόνο. Οφείλουμε όμως να το αντικρίσουμε ως ευκαιρία για προβληματισμό. Το 1974 να λειτουργήσει ως αφορμή για επαναβεβαίωση αρχών και αξιών. Να διδαχθούμε από τα λάθη μας και οι επιτυχίες μας να γίνουν πυξίδα προσανατολισμού.

Φέτος, όμως, τιμούμε και γιορτάζουμε μια σημαντική επέτειο, τη συμπλήρωση 20 χρόνων από την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Οικογένεια. Είναι ένα κορυφαίο γεγονός που αποτελεί τη μέγιστη διπλωματική και πολιτική μεταβολή που σημειώθηκε στην Κύπρο από τότε που ανακηρύχθηκε σε ανεξάρτητο κράτος. Είμαστε και θα είμαστε πάντα ευγνώμονες στην Ελλάδα για την καθοριστική συνεισφορά της σε αυτή την εθνική επιτυχία  Είναι, αν θέλετε, η ιστορική στροφή που άλλαξε τη μοίρα της χώρας μας. Από την πρωτομαγιά του 2004, η Κυπριακή Δημοκρατία είναι πλήρες, ισότιμο και αναπόσπαστο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από το 2008 είναι μέλος της Ευρωζώνης. Η διπλή αυτή ιδιότητα κατατάσσει την Κύπρο στον πυρήνα των ισχυρότερων πολιτικών και οικονομικών κέντρων και της επιτρέπει να διαχειρίζεται τις πολλαπλές προκλήσεις με αποφασιστικότητα και αυτοπεποίθηση. Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποδεικνύεται ευεργετική σε μια σειρά από τομείς που επηρεάζουν την καθημερινότητα των Κυπρίων πολιτών, σε θέματα υγείας, παιδείας, ανθρώπινα δικαιώματα, σε ζητήματα οικονομίας και πολλά άλλα.

Κυρίως όμως, έχει θετικές επιδράσεις σε ό,τι αφορά στις προσπάθειες για επίλυση του Κυπριακού, την ποιότητα της επιδιωκόμενης λύσης, το εύρος των δικαιωμάτων που θα έχουν οι νόμιμοι πολίτες της επανενωμένης Κυπριακής Δημοκρατίας, Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, Μαρωνίτες, Αρμένιοι και Λατίνοι. Δεν αιθεροβατούμε, είμαστε ρεαλιστές, γνωρίζουμε τις δυσκολίες και τα εμπόδια που υπάρχουν. Με ρεαλισμό και αυτοπεποίθηση, με σχεδιασμό και με αποφασιστικότητα, αγωνιζόμαστε για το αυτονόητο: Διεκδικούμε λύση που θα διασφαλίζει ότι η μελλοντική Κύπρος θα είναι μια χώρα χωρίς στρατό κατοχής και χωρίς εγγυητές με επεμβατικά δικαιώματα. Η επανενωμένη Κύπρος που θέλουμε και επιδιώκουμε πρέπει να είναι ένα κανονικό, φυσιολογικό κράτος, όπως ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών έχει πει. Ένα κράτος που θα επιτρέπει στους πολίτες του να ζουν, να εργάζονται και να δημιουργούν σε συνθήκες ασφάλειας και ευημερίας. Ένα κράτος πραγματικά ανεξάρτητο και κυρίαρχο σε όλη την επικράτειά του, με μοναδικό αφέντη τον λαό του.

(ΡΜ/ΑΣ/ΕΑθ)