Η Διεύθυνση Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (ΔΥΨΥ) του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (ΟΚΥπΥ), τέλεσε 50χρονο μνημόσυνο εις μνήμην των ασθενών και προσωπικού οι οποίοι σκοτώθηκαν στους βομβαρδισμούς της Τουρκικής αεροπορίας στις 20 Ιουλίου 1974. Το μνημόσυνο πραγματοποιήθηκε στο σημείο όπου έχει ανεγερθεί μνημείο με τα ονόματα των πεσόντων, πλησίον του Νεκροτομείου, στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας.
Κατά την διάρκεια της εκδήλωσης έγινε επιμνημόσυνη δέηση και ακολούθησαν ομιλίες από τον Βοηθό Διευθυντή Τμήματος/Κλινικής και Υπεύθυνο Νοσοκομείου Αθαλάσσας, Δρ Λάμπρο Σαμαρτζή, τον Προϊστάμενο Νοσηλευτικό Λειτουργό ΔΥΨΥ κο Άνθο Γιανναπή και από τον κο Τάκη Αγαθοκλέους τέως μέλος της Νοσηλευτικής Διοίκησης ΔΥΨΥ.
Ο βομβαρδισμός του Νοσοκομείου αποτελεί πληγή για την ιστορία της Ιατρικής και της Νοσηλευτικής στην Κύπρο και η ανάγκη τέλεσης εκδηλώσεων οι οποίες διατηρούν ζωντανές τις μνήμες στην Πολιτεία, είναι επιτακτική. Όπως τότε έτσι και τώρα οι ψυχικά ασθενείς αποτελούν ευάλωτη κοινωνική ομάδα και ο βαθμός σεβασμού και το επίπεδο της φροντίδας τους από την Πολιτεία είναι ενδεικτικός του πολιτισμικού επιπέδου. Είναι επομένως αναγκαία η συνεχής προσπάθεια προάσπισης και κατοχύρωσης των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών, και η βελτίωση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών μέσα από διαδικασίες και πρωτόκολλα, εκπαιδεύσεις και συνεργασίες με συνδέσμους ασθενών και οργανώσεις συγγενών και φίλων ψυχικά πασχόντων. Η Διεύθυνση Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας του ΟΚΥπΥ, συνεχίζει να εργάζεται μεθοδικά για την πρόληψη και θεραπεία της ψυχικής νόσου, παρέχοντας υπηρεσίες ισότιμα, σε όλους, χωρίς διακρίσεις.
Στην ομιλία του ο Δρ Λάμπρος Σαμαρτζής αναφέρθηκε στα 33 θύματα του βομβαρδισμού, εκ των οποίων 31 ασθενείς, 1 Νοσηλευτής και 1 στρατιώτης. Από τους 31 ασθενείς οι 28 ήταν Ελληνοκύπριοι και οι 3 ήταν Τουρκοκύπριοι. Ο Δρ Σαμαρτζής χαρακτήρισε έγκλημα πολέμου τη δολοφονία αμάχων νοσηλευόμενων ψυχικά ασθενών και εργαζομένου νοσηλευτή και αναφέρθηκε στις χαοτικές συνθήκες που επικράτησαν στο Νοσοκομείο κατά τους βομβαρδισμούς. Αναφέρθηκε ότι έστω και με καθυστέρηση η Κυπριακή Πολιτεία έχει πλέον αποκαταστήσει τη μνήμη των πεσόντων, διενεργώντας την εκταφή, αναγνώριση και ανέγερση μνημείου στο χώρο του ομαδικού τάφου. Οι διαδικασίας υλοποιήθηκαν σε συνεργασία του τότε Επιτρόπου Προεδρίας για Ανθρωπιστικά Θέματα κου Φώτη Φωτίου και του τότε Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Αγνοουμένων Ξενοφώντα Καλλή.
Ο Προϊστάμενος Νοσηλευτικός Λειτουργός του Νοσοκομείου Αθαλάσσας κος Άνθος Γιανναπής αναφέρθηκε στην ανθρωπιστική διάσταση των γεγονότων, τόσο του βομβαρδισμού όσο και της αποκατάστασης της μνήμης των πεσόντων. Αναφερόμενος στα ιστορικά γεγονότα αναφέρθηκε στην πρωτοβουλία των Φοιτητών Νοσηλευτών Ψυχικής Υγείας να φυτέψουν κυπαρίσσια σε σχήμα σταυρού στο σημείου του ομαδικού τάφου για να τιμήσουν τη μνήμη των πεσόντων και για να παραμείνει εμφανές και να μη χαθεί το σημείο ταφής.
Ο κος Τάκης Αθαγοθοκλέους συνταξιούχος Νοσηλευτικός Λειτουργός και τέως μέλος της Νοσηλευτικής διοίκησης του Νοσοκομείου Αθαλάσσας, ο οποίος ήταν παρόν στους βομβαρδισμούς, αναφέρθηκε με λεπτομέρεια στα γεγονότα που έλαβαν χώρα εκείνες τις μέρες και στην κατάσταση που επικρατούσε στο Νοσοκομείο Αθαλάσσας κατά τη διάρκεια και μετά τον βομβαρδισμό του. Αναφέρθηκε στη συμβολή των νοσηλευτών στη φροντίδα των τραυματιών και στο ρόλο τους στην υλοποίηση της διαταγής περισυλλογής των νεκρών και ομαδικής ταφής τους. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά «περισυλλέξαμε τις σωρούς των νεκρών κάποιες από τις οποίες ήταν διαμελισμένες, με τη βοήθεια των ασθενών, τους μεταφέραμε και τους θάψαμε με γυμνά χέρια, χωρίς γάντια χωρίς μάσκες χωρίς αντισηπτικά». Ο κος Αγαθοκλέους, ανέφερε ότι ο ίδιος συνεργάστηκε στενά με τον Ξενοφώντα Καλλή στον εντοπισμό του ομαδικού τάφου, στις ανασκαφές, ανεύρεση εκταφή και αναγνώριση των οστών των πεσόντων και την αποκατάσταση της μνήμης τους και της ιστορικής μνήμης.
Μετά το πέρας των ομιλιών ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από εκπροσώπους του Υπουργείου Υγείας, του ΟΚΥΠΥ, των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, της Επιτροπής Εποπτείας και Δικαιωμάτων Ψυχικά Ασθενών, Του Δήμου Στροβόλου, των Συντεχνιών εργαζομένων ΠΑΣΥΚΙ, ΠΑΣΥΔΥ, ΠΑΣΥΝΟ, ΙΣΟΤΗΤΑ. Ακολούθησε δεξίωση στο χώρο της Βιβλιοθήκης του Νοσοκομείου Αθαλάσσας.
