Είναι με ιδιαίτερη χαρά που συμμετέχω στη σημερινή επετειακή εκδήλωση της Δημοκρατικής Παράταξης, λίγες μόνο μέρες πριν τη συμπλήρωση 20 χρόνων από την ένταξη της χώρας μας στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια.

Όπως κατ’ επανάληψη έχω αναφέρει, η ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι η σημαντικότερη πολιτική και διπλωματική επιτυχία της χώρας μας από ιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960, ειδικότερα αν αναλογιστούμε πώς ξεκίνησε αυτή η προσπάθεια, ποιες ήταν οι πρώτες αντιδράσεις, πόσοι πίστευαν πραγματικά ότι η Κυπριακή Δημοκρατία μπορούσε να γίνει κράτος μέλος της ΕΕ χωρίς την επίλυση του Κυπριακού.

Χωρίς ίχνος υπερβολής, η ιστορική πέμπτη διεύρυνση της Ένωσης το 2004 ήταν και παραμένει η κορυφαία εξέλιξη που διαμόρφωσε και συνεχίζει να διαμορφώνει καθοριστικά και προς το καλύτερο τη μοίρα και το μέλλον της χώρας μας και των πολιτών της.

Η ένταξή μας στην ΕΕ την 1^η Μαΐου του 2004 δεν ήταν μια απλή πράξη διαδικαστικού χαρακτήρα. Ήταν το επιστέγασμα ενός ξεκάθαρου, μακροχρόνιου σχεδιασμού, με όραμα και πλάνο, με συγκεκριμένη στρατηγική που υπηρετήθηκε μέσα από μια σειρά ενεργειών και δράσεων σε πολλά επίπεδα.

Πάνω από όλα, όμως, ήταν το αποτέλεσμα της κοινής στρατηγικής που χάραξαν και ακολούθησαν οι Κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδας. Και επειδή πρέπει να αναφέρουμε την ιστορική αλήθεια, ήταν καθοριστικός ο ρόλος της Ελληνικής Κυβέρνησης το καλοκαίρι του 1990, έτσι ώστε να υποβληθεί η αίτηση μας για ένταξη στις 4 Ιουλίου εκείνο τον χρόνο.

Ήταν πραγματικά, και το υπογραμμίζω, το απαύγασμα μιας τιτάνιας προσπάθειας Λευκωσίας και Αθήνας, η οποία θεμελίωσε και ενίσχυσε ακόμη περισσότερο τις σχέσεις μας πάνω σε νέα βάση, ως δύο πλέον κράτη μέλη της μεγάλη ευρωπαϊκής οικογένειας. Την ίδια στιγμή, η επιτυχία της ένταξης, αλλά και όλη η προσπάθεια που προηγήθηκε, η απόφαση για κατάθεση της αίτησης, οι τεχνικές, αλλά και πολιτικές διαπραγματεύσεις και όλα όσα προηγήθηκαν της 1^ης Μαΐου 2004 αποτέλεσαν μια συλλογική προσπάθεια, μια συλλογική επιδίωξη της πολιτικής ηγεσίας εδώ στην Κύπρο, αλλά και του ίδιου του κυπριακού λαού.

Αν προσπαθήσουμε να γυρίσουμε τον χρόνο 20 χρόνια πίσω, δεν θα δυσκολευτούμε καθόλου να συνειδητοποιήσουμε τη δραστική αλλαγή που έφερε στη ζωή μας η ένταξη στην ΕΕ σε όλες τις εκφάνσεις, τις πτυχές της καθημερινότητάς μας. Η πιο σημαντική αλλαγή από όλες, όμως, που θα ήθελα με τη σημερινή ευκαιρία να αναδείξω, είναι η ενισχυμένη μας θέση, διπλωματικά και πολιτικά, που προκύπτει από το γεγονός ότι ανήκουμε πλέον σε μια πολυπληθή και ισχυρή οικογένεια, που αριθμεί μισό δισεκατομμύριο πολίτες, σε μια επικράτεια που εκτείνεται από το Ελσίνκι μέχρι τη Λευκωσία και από τη Λισσαβώνα μέχρι τη Βαρσοβία και τη Ρώμη. Αυτή η ενισχυμένη θέση είναι σημαντική για κάθε μέλος της ΕΕ, αλλά ας αναλογιστούμε πόσο σημαντική είναι όταν μιλάμε για ένα μικρό κράτος, το οποίο μάλιστα βρίσκεται υπό κατοχή εδώ και 50 χρόνια.

Η Κυπριακή Δημοκρατία, λοιπόν –υπάρχει και αυτή η διάσταση που πρέπει να την υπενθυμίζουμε– είναι από το 2008 μέλος της Ευρωζώνης, κάτι που την τοποθετεί στον σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στον πυρήνα των σημαντικότερων πολιτικών και οικονομικών κέντρων λήψης αποφάσεων. Αυτή η ιδιότητα της πατρίδας μας δημιουργεί, παράλληλα, πολλαπλές συνέργειες, που μας ενισχύουν με αυτοπεποίθηση και μας γεμίζουν με αισιοδοξία για το μέλλον.

Σε αυτή την εικοσάχρονη πορεία με δυσκολίες, με προκλήσεις, μαζί με τους εταίρους μας αντιμετωπίσαμε μείζονες κρίσεις, όπως η τραπεζική και οικονομική κατάρρευση της περασμένης δεκαετίας και πιο πρόσφατα η πανδημία του κορωνοϊού και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Σας καλώ σήμερα να αναλογιστείτε πόσο πιο δύσκολο θα ήταν για την Κυπριακή Δημοκρατία να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις αν ήταν εκτός της ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι, λοιπόν, ο χώρος που μας πρόσφερε και μας προσφέρει τη δυνατότητα να διεκδικούμε πάντα, μέσα σε πνεύμα συνεργασίας, το δίκαιο και να παλεύουμε για το εφικτό, για το καλό της Ένωσης, των πολιτών της, καθώς και των πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είμαστε αρκετά ρεαλιστές, αντιλαμβανόμαστε τα όρια, τους περιορισμούς, αλλά και τα συμφέροντα που υφίστανται και εντός της ΕΕ. Όμως, η ενωμένη Ευρώπη είναι η οικογένειά μας, και παρά τα όποια προβλήματα και τις προκλήσεις, μέσα σε αυτήν αναζητούμε τις λύσεις στα μεγάλα θέματα που έχουμε να διαχειριστούμε. Έχουμε ξεκάθαρο προσανατολισμό, όραμα για το πού θέλουμε να πάει η ΕΕ, πώς θέλουμε την ΕΕ να μετεξελιχθεί, και σμίγουμε τη φωνή μας με όσους οραματίζονται περισσότερη Ευρώπη, στρατηγικά πιο αυτόνομη, πιο ενωμένη, πιο αποτελεσματική, πιο αλληλέγγυα. Και είναι σημαντικό ότι αυτές τις αρχές τις ασπάζεται και ο ευρωπαϊκός πολιτικός χώρος που συμμετέχει η Δημοκρατική Παράταξη.

Η μεταναστευτική κρίση, οι κοινωνικές ανισότητες, η κλιματική αλλαγή, οι περιφερειακές εντάσεις και συγκρούσεις είναι μόνο μερικά από τα ζητήματα που αναδεικνύουν τη σημασία και σπουδαιότητα της Ευρώπης, αλλά την ίδια ώρα δείχνουν και τους τομείς που χρειάζεται περισσότερη και αποτελεσματικότερη εμπλοκή της ΕΕ.

Σε αυτό το πλαίσιο, μέσα από αυτή τη συλλογιστική, θεωρώ ως ιδιαίτερα σημαντικό και τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Ένωση σε ό,τι αφορά τις προσπάθειες για επίλυση του Κυπριακού. Γι’ αυτό και έχουμε επενδύσει στην ουσιαστική εμπλοκή και υποστήριξη της Ευρώπης για τη νέα προσπάθεια που καταφέραμε σταδιακά να έχει ξεκινήσει μέσα από τον διορισμό της προσωπικής απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα. Ήταν ακριβώς σε αυτό το πλαίσιο που πολύ πρόσφατα, στο έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Απριλίου, έχουμε μέσω των σχετικών Συμπερασμάτων καταφέρει να υπάρχει μια σαφής διασύνδεση της προόδου στα ευρωτουρκικά με τις εξελίξεις στο Κυπριακό, εντός του συμφωνημένου πλαισίου.

Πιστεύω πραγματικά στην Ευρώπη. Πιστεύω στην ήπια δύναμή της και στο ότι αυτή η ΕΕ μπορεί να επιτύχει πολύ περισσότερα. Ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αλλά και προηγουμένως ως Υπουργός Εξωτερικών, επένδυα και συνεχίζω να επενδύω στον ρόλο της Ευρώπης, γιατί είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι το κεκτημένο μπορεί να λειτουργήσει όχι μόνο ως βάση για επίλυση του Κυπριακού, αλλά και ως η σημαντικότερη ασφαλιστική δικλείδα για εφαρμογή μίας ενδεχόμενης λύσης του Κυπριακού. Σε μια πατρίδα, όπου όλοι οι νόμιμοι κάτοικοί της, Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, Μαρωνίτες, Αρμένιοι και Λατίνοι να μπορούν να απολαύσουν πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματά τους ως Ευρωπαίοι πολίτες σε μια επανενωμένη πατρίδα.

Mέσα από τη γενικότερη στρατηγική μας, πετύχαμε και συνεχίζουμε να επιδιώκουμε την περαιτέρω ανατροπή μιας αντίληψης που διαμορφώθηκε στις Βρυξέλλες για την πατρίδα μας, ως μία χώρα με μονοθεματική ατζέντα που ενδιαφέρεται μόνο για την Τουρκία, τα ευρωτουρκικά και το Κυπριακό.

Πραγματικά πιστεύω ότι 20 χρόνια μετά την ένταξή μας, μέσα από συγκεκριμένες δράσεις και ενέργειες, η Κύπρος προσεγγίζεται πλέον ως ένας δημιουργικός και αξιόπιστος εταίρος, με σημαντική συμμετοχή στα ευρωπαϊκά δρώμενα, με λόγο και ρόλο στις προσπάθειες και στα θέματα που ενδιαφέρουν τους Ευρωπαίους πολίτες, σε όλα τα μεγάλα θέματα που απασχολούν την ΕΕ.

Η πατρίδα μας είναι επίσης μια χώρα με αξιοσημείωτο αποτύπωμα, δεδομένου του μικρού μας μεγέθους, σε ό,τι αφορά τις περιφερειακές πρωτοβουλίες που ανέλαβε και που βασικό στόχο έχουν την προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας και της συνεργασίας στην περιοχή.

Χαίρομαι ιδιαίτερα που πριν να έρθω στην εκδήλωση, ενημερώθηκα από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που την είχα καλέσει να έρθει στην Κύπρο για να γιορτάσουμε μαζί τα 20χρονα από την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, ότι θα είναι στην Κύπρο την 1^η Μαΐου, έτσι ώστε να γιορτάσουμε μαζί. Θεωρώ τη θετική ανταπόκριση της ως ένδειξη και της αναγνώρισης του ρόλου που η Κυπριακή Δημοκρατία διαδραματίζει εντός της ΕΕ.

Σε αυτό το πλαίσιο, η άσκηση της προεδρίας της ΕΕ από την Κυπριακή Δημοκρατία, το πρώτο εξάμηνο του 2026, αποκτά τη μορφή μιας εθνικής αποστολής με πανευρωπαϊκή διάσταση. Πρόκειται για ένα σημαντικότατο ορόσημο για την Κυπριακή Δημοκρατία, στο οποίο η διακυβέρνησή μας και εγώ προσωπικά αποδίδουμε ιδιαίτερη σημασία, για λόγους τους οποίους είμαι σίγουρος αντιλαμβάνεστε.

Είναι ακριβώς για αυτόν τον λόγο που προχωρήσαμε έγκαιρα στη σύσταση του Υφυπουργείου για Ευρωπαϊκά Θέματα και τον διορισμό της αρμόδιας Υφυπουργού. Έχω πλήρη επίγνωση πως δεν είναι μόνο σημαντικό να φέρουμε εις πέρας την Προεδρία μας –είχα τη μεγάλη ευλογία, τιμή να συμμετέχω και στην προηγούμενη προεδρία– αλλά αυτή η Προεδρία πρέπει να είναι σαφώς περισσότερο επιτυχής από την πρώτη Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας το 2012.

Θέλω να αξιοποιήσω την εδώ παρουσία μου σήμερα για να σας μεταφέρω, φίλε Μάριε, τις ειλικρινείς μου ευχαριστίες και την εκτίμησή μου για τη δική σας ουσιαστική συμβολή σε αυτή την προσπάθεια, που σχετίζεται και με το Κυπριακό και με την οικονομία, με τα μεγάλα θέματα που καλούμαστε καθημερινά να ανταποκριθούμε, και η συμβολή της Δημοκρατικής Παράταξης είναι ουσιαστικής σημασίας.

Έχοντας όλα όσα προανέφερα κατά νου, κλείνω, λέγοντας ότι για μένα και την Κυβέρνησή μας ισχυρή ΕΕ σημαίνει και ισχυρή Κύπρος. Η δική μου πολιτική υπόσχεση είναι πως θα εργαστώ άοκνα τόσο στο πλαίσιο της συμμετοχής μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όσο και ευρύτερα, ούτως ώστε η ΕΕ, η κοινή μας οικογένεια, να παραμείνει συνεκτική και ενωμένη, να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο στη δύσκολη αυτή περίοδο που διανύουμε με τη γεωπολιτική αστάθεια και τον πόλεμο που έχει επιστρέψει, δυστυχώς, στην περιοχή μας, αλλά και στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Είναι ακλόνητη η πεποίθησή μου ότι παραμένοντας πιστοί στις ιδρυτικές αρχές και αξίες της Ένωσης. Μπορούμε να προσβλέπουμε σε καλύτερες μέρες, μπορούμε να προσβλέπουμε σε μια ακόμη καλύτερη και πιο ισχυρή Ευρωπαϊκή Ένωση προς όφελος των πολιτών μας και κυρίως προς όφελος της νέας γενιάς των Ευρωπαίων.

(ΡΜ/ΝΓιαν/ΓΣ)