Οι παρατεταμένες ανομβρίες και χαμηλές εισροές νερού στα φράγματα των τελευταίων 3 ετών έχουν φέρει την συνολική πληρότητα φραγμάτων σε μια πολύ κακή κατάσταση και η εξάρτηση μας σε μεγάλο βαθμό από τα φράγματα θα φέρει τραγικές συνέπειες την χρονιά που διανύουμε, τόσο στην ύδρευση όσο και στην άρδευση. Όλα αυτά έρχονται και σε μία περίοδο που οι ανάγκες νερού ολοένα και αυξάνονται λόγω της ανάπτυξης και αύξησης του πληθυσμού τα τελευταία χρόνια.
Όπως βλέπετε στον πιο κάτω πίνακα, από την 1η του Οκτώβρη μέχρι σήμερα, η συνολική εισροή νερού στα φράγματα ήταν μόλις 15.969 Ε.Κ.Μ. Η συνολική πληρότητα των φραγμάτων βρισκόταν στο 25.4% (73.733 Ε.Κ.Μ νερού) την Τρίτη (11/03/2025) ενώ την αντίστοιχη περσινή ημέρα ήταν στο 47.6% (138.470 Ε.Κ.Μ νερού).
Η μέχρι στιγμής εισροή νερού στα φράγματα για το φετινό υδρολογικό έτος είναι η 3η χειρότερη από τότε που υπάρχουν στοιχεία αλλά και από τότε που υπάρχει το σύνολο των μεγάλων φραγμάτων (1987 – 1988).
Πιο κάτω σας παρουσιάζουμε τις 10 χειρότερες συνολικές εισροές νερού στα φράγματα από το 1987 – 1988 και έπειτα:
| ΘΕΣΗ | ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΟ ΕΤΟΣ | ΤΕΛΙΚΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΙΣΡΟΗ (Ε.Κ.Μ) |
| 1 | 1990 – 1991 | 12.131 |
| 2 | 2013 – 2014 | 12.303 |
| 3 | 2024 – 2025 | 15.969 (ΜΕΧΡΙ 11/03) |
| 4 | 2015 – 2016 | 17.901 |
| 5 | 2007 – 2008 | 18.700 |
| 6 | 2005 – 2006 | 24.032 |
| 7 | 2023 – 2024 | 24.714 |
| 8 | 1996 – 1997 | 24.874 |
| 9 | 1997 – 1998 | 26.453 |
| 10 | 1995 – 1996 | 32.397 |
Η φετινή συνολική εισροή νερού αναμένεται να αυξηθεί βέβαια περαιτέρω τους επόμενους μήνες και εκτιμούμε πως μέχρι το τέλος του υδρολογικού έτους θα κυμανθούμε μεταξύ των 18-25 Ε.Κ.Μ νερού (νοουμένου ότι δεν θα υπάρξει κάποιο διάστημα στο υπόλοιπο της άνοιξης με ακραίες βροχοπτώσεις, κάτι το οποίο είναι ιδιαίτερα απομακρυσμένο έως αδύνατο σενάριο). Ακόμα και αν πάρουμε όμως ακόμη 5-10 Ε.Κ.Μ νερού συνολικά μέχρι το τέλος του υδρολογικού έτους, εννοείται πως δεν θα αλλάξει η τραγική εικόνα των φραγμάτων.
Σύμφωνα με τις ανάγκες των επόμενων μηνών, η πληρότητα φραγμάτων μέσα στο φθινόπωρο του 2025 αναμένεται να πέσει σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από αυτά που είχαμε το 2018. Να υπενθυμίσουμε ότι μέχρι και τις αρχές Δεκεμβρίου του 2018, η πληρότητα φραγμάτων μειωνόταν και τότε είχαμε πέσει γύρω στο 11% με περίπου 33 Ε.Κ.Μ νερού συνολικά στα φράγματα (εκ των οποίων τα 15 περίπου Ε.Κ.Μ νερού βρίσκονταν στον νότιο αγωγό) όπως βλέπετε στην πιο κάτω εικόνα από τις 07 Δεκεμβρίου 2018.
Εκτός απροόπτου, η πληρότητα φαίνεται να πέφτει κοντά στα επίπεδα του 2008 (τότε η συνολική πληρότητα φραγμάτων είχε πέσει στο 3% περίπου με 8.3 Ε.Κ.Μ νερού συνολικά στα φράγματα τον Νοέμβριο). Αυτό όμως θα εξαρτηθεί από το πόσες εισροές νερού θα πάρουμε μέχρι το τέλος της άνοιξης, το πόσο θα αντέξουν οι γεωτρήσεις του Τ.Α.Υ, πόσο αυστηρές και εκτεταμένες θα είναι οι περικοπές νερού τους επόμενους μήνες αλλά και αν υπάρξει απόφαση για την έλευση πλωτής μονάδας αφαλάτωσης.
Από τα μεγάλα φράγματα και από αυτά που χρησιμοποιούνται για ύδρευση, τα σοβαρότερα προβλήματα θα αντιμετωπίσουν αυτά της Γερμασόγειας και του Κούρη, με ελάχιστο νερό να παραμένει στον Κούρη και έως καθόλου στη Γερμασόγεια μέσα στο φθινόπωρο. Σε μια τέτοια περίπτωση, η Λεμεσός πιθανώς να αντιμετωπίσει ακόμη και περικοπές νερού αφού το μεγαλύτερο μέρος του νερού της πόλης προέρχεται από αυτά τα φράγματα ενώ μικρότερο είναι το ποσοστό που λαμβάνει από αφαλατώσεις.
Ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα σε θέμα ύδρευσης αναμένεται να παρουσιαστεί στην επαρχία Πάφου καθώς οι ημερήσιες ανάγκες κατά τη θερμή/ξηρή περίοδο (Μάιος – Σεπτέμβριος) ανέρχονται γύρω στις 40 χιλιάδες κυβικά μέτρα νερού και το διυλιστήριο στο φράγμα του Ασπρόκρεμμου μπορεί να διοχετεύσει γύρω στις 30 χιλιάδες κυβικά μέτρα νερού ημερησίως, με αποτέλεσμα να προκύπτει ένα έλλειμμα γύρω στις 10 χιλιάδες κυβικά μέτρα νερού. Αυτή η διαφορά υπερκαλυπτόταν από τη μονάδα αφαλάτωσης στα Κούκλια (η οποία έχει καεί και έχει τεθεί εκτός λειτουργίας) και μπορούσε να διοχετεύσει ακόμα 15 χιλιάδες κυβικά μέτρα νερού ημερησίως. Σύμφωνα με πληροφορίες του Kitasweather, η μονάδα αφαλάτωσης δεν αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία πριν από το τέλος του καλοκαιριού και φαίνεται ότι δεν θα μπορούν να αποφευχθούν περικοπές νερού. Για την κάλυψη της διαφοράς θα λειτουργούν γεωτρήσεις, αλλά δεν είναι σίγουρο πόση ποσότητα θα μπορούν να καλύψουν και αν θα έχουν νερό μέχρι το τέλος του καλοκαιριού/φθινόπωρο όπου πολύ πιθανόν να αρχίσουν να παρουσιάζουν προβλήματα.
Όσον αφορά τις επαρχίες Λευκωσίας, Λάρνακας και ελεύθερης Αμμοχώστου, αυτές αναμένεται να έχουν το λιγότερο πρόβλημα καθώς οι ανάγκες τους καλύπτονται από τις αφαλατώσεις.
Αξίζει να σημειωθεί πως σε περίπτωση βλάβης (έστω και προσωρινής) σε κάποια από τις μονάδες αφαλατώσης του νησιού, το πρόβλημα θα γίνει ακόμα σοβαρότερο.
Η υδατική κρίση επηρεάζει εδώ και μήνες τους γεωργούς και κυρίως αυτούς που λαμβάνουν νερό από τον νότιο αγωγό, με περιορισμό στις διαθέσιμες ποσότητες νερού αλλά και για συγκεκριμένες καλλιέργειες μόνο. Τις τελευταίες ημέρες έχουν γίνει πιο αυστηροί περιορισμοί και σε αρκετές περιπτώσεις εκεί που καλλιεργούνταν εποχικές φυτείες έχει μπει λουκέτο στους διακόπτες νερού. Περιορισμένες προς τον παρόν ποσότητες νερού θα δίνονται σε πολυετείς καλλιέργειες και θερμοκήπια. Αυτή η εξέλιξη θα φέρει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στους επηρεαζόμενους γεωργούς αλλά και στην τσέπη του καταναλωτή αφού η μειωμένη παραγωγή θα φέρει αύξηση στις τιμές των προιόντων.
Καθώς το νέο υδρολογικό έτος (Οκτώβριος 2025 – Σεπτέμβριος 2026) θα ξεκινήσει με ελάχιστα αποθέματα νερού στα φράγματα, θα χρειαστούν πάρα πολλές βροχές για να πάρουμε επαρκείς ποσότητες νερού στα φράγματα για το επόμενο καλοκαίρι. Μετά από τόσο σοβαρές ανομβρίες χρειάζονται πάρα πολύ μεγάλες ποσότητες νερού στις λεκάνες απορροής των φραγμάτων μας πριν καν αρχίσουν οι αξιόλογες εισροές στα φράγματα ενώ απαιτείται οι βροχές αυτές να συνεχίσουν για αρκετό χρονικό διάστημα. Για να είμαστε εξασφαλισμένοι για το επόμενο καλοκαίρι και για να μείνουν “ικανοποιητικές” ποσότητες νερού στα φράγματα, θα πρέπει το νέο υδρολογικό έτος να μας δώσει συνολικά τουλάχιστον 100 Ε.Κ.Μ νερού και άνω στα φράγματα.
Το κράτος θα πρέπει να μεριμνήσει άμεσα στο να αυξήσει τις αφαλατώσεις, όχι μόνο βάση των σημερινών αναγκών, αλλά και βάση της συνεχιζόμενης αύξησης των αναγκών που παρατηρείται, για να μην βρεθούμε στο ίδιο έργο θεατές με την επόμενη ανομβρία.
Η κεντρική εικόνα είναι από το φράγμα της Γερμασόγειας και τραβήχτηκε στις 27 Ιανουαρίου 2025 από τον Simon Karpasitis.
